အေလးထားရေတာ့မယ့္ မိုဘုိင္းဖုန္း လံုၿခံဳေရးစနစ္


အခုတေလာ Android စမတ္ဖုန္း သံုးတဲ့သူေတြၾကားထဲမွာ ၾကားၾကား ေနရတဲ့ စကားတစ္ခြန္း ရွိပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ "ဖုန္း…ေလးၿပီး ရပ္ရပ္သြားတယ္။ ဖုန္း… ဟမ္းသြားတယ္" စသည္ျဖင့္ ေနာက္ဆံုးေပၚ စမတ္ဖုန္း အသံုးျပဳတာ ျဖစ္ေပမယ့္ ေလးလံေႏွးေကြးၿပီး ဘာ Apps ကိုပဲ သံုးသံုး ေစာင့္ဆုိင္းေနရတတ္တာမ်ိဳး၊ Games တစ္ခုခု တင္လိုက္တာနဲ႔ က်န္တဲ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကုိပါ ထိခိုက္တာမ်ိဳးေတြ အျဖစ္မ်ားလာၾကပါတယ္။ ဒါဟာ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုတာကို အေျဖရွာၾကည့္ရေအာင္…။

စမတ္ဖုန္းေတြ tablet ေတြဟာ အရင္တုန္းက laptop ေတြ၊ desktop ကြန္ပ်ဴတာေတြလို အခ်က္အလက္ေတြကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ သိမ္းဆည္းလာႏုိင္တယ္။ အလြယ္တကူ သယ္ေဆာင္သြားၿပီး ေနရာမေရြး အသံုးျပဳႏုိင္တယ္။ Wifi Free Zone ေတြမွာလည္း သံုးႏုိင္တယ္ စတဲ့ အားသာခ်က္ေတြေၾကာင့္ သံုးစြဲသူဦးေရဟာ တျဖည္းျဖည္း တုိးသထက္ တုိးလာပါတယ္။ အခုေခတ္မွာ ေရပန္းအစားဆံုး အသံုးအေဆာင္ ပစၥည္းေတြျဖစ္တဲ့ စမတ္ဖုန္းေတြ tablet ေတြကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ဟာ သြားေလရာ ယူသြားတတ္ၾကပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ အဲလိုယူသြားရင္းနဲ႔ပဲ အလြယ္တကူ ေပ်ာက္ဆံုးတတ္ပါတယ္။ အဲဒီ ေပ်ာက္သြားတဲ့ဖုန္းဟာ ကိုယ့္ရဲ႕ ဓာတ္ပံုေတြ၊ အမွတ္တရ ႐ိုက္ကူးထားတဲ့ ဗြီဒီယိုဖုိင္ေတြ၊ အေရးတႀကီး ဆက္သြယ္ရမယ့္ ဖုန္းနံပါတ္ေတြ၊ အီးေမးလ္ အဆက္အသြယ္ေတြ၊ ဘဏ္စာရင္းအတြက္ မွတ္သားထားတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ စတဲ့ ကိုယ္ေရးကုိယ္တာ အခ်က္အလက္ေတြကို သိမ္းဆည္းထားတယ္ ဆုိရင္ေတာ့ အေတာ္ေလး စိတ္ဒုကၡ ေရာက္ေစပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ မုိဘုိင္းပစၥည္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ security app ေလးေတြကို ႀကိဳတင္ထည့္သြင္း ထားသင့္ပါတယ္။ ဒါမွသာ ေပ်ာက္သြားတဲ့ မိုဘုိင္းဖုန္း ဒါမွမဟုတ္ tablet ထဲက အခ်က္အလက္ေတြကို အကာအကြယ္ေပးႏုိင္ျခင္း၊ ဖ်က္ပစ္ျခင္းတုိ႔ကို ျပဳလုပ္ႏုိင္မွာပါ။ အေရးတႀကီး အေလးထားရမယ့္ အခ်က္တစ္ခုပါ။ မိုဘုိင္း security app အမ်ားစုဟာ virus မဝင္ႏုိင္ေအာင္လည္း ျပဳလုပ္ထားပါတယ္။ စမတ္ဖုန္းနဲ႔ tablet ေတြဟာ ကြန္ပ်ဴတာ ေသးေသးေလး တစ္လံုးလိုျဖစ္လာတဲ့အတြက္ virus မဝင္ေအာင္လည္း ဂ႐ုျပဳရပါတယ္။ အခုအခါ Cyber Criminals လို႔ေခၚတဲ့ online ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူေတြဟာ စမတ္ဖုန္းေတြကို အဓိကထားလာတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ သူတုိ႔ရဲ႕ အထူးျပဳ ေရးဆြဲထားတဲ့ application ေတြကို နည္းလမ္းအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ Mobile device ေတြထဲကို ေရာက္ေအာင္ ျပဳလုပ္ၾကပါတယ္။ ထင္ရွားတဲ့ ဥပမာတစ္ခုက သင့္ဖုန္းအတြက္ အသံုးဝင္တဲ့ application ေလးတစ္ခုကို အခမဲ့ေပးကာ download ျပဳလုပ္ေစျခင္းျဖင့္ သင့္ဖုန္းကို ေထာက္လွမ္းႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
သင္ဟာ မျဖစ္မေန ဖုန္းနဲ႔ download ျပဳလုပ္ရမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ virus ေတြ၊ spyware ေတြနဲ႔ Trojan ေတြကို ကာကြယ္တားဆီးႏုိင္တဲ့ Webroot လို application မ်ိဳး ထင္ထားသင့္ပါတယ္။ ဒါမွသာ Website ေတြကို ဝင္ၾကည့္တဲ့အခါ သင့္ကိုလွည့္စားဖို႔ ႀကိဳးစားရင္ သတိေပးပါလိမ့္မယ္။ မိုဘုိင္းဖုန္း အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ပံုမွန္အားျဖင့္ လံုၿခံဳေရးဆုိင္ရာ အစီအမံေတြ ထည့္သြင္းေပးၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ဖုန္းေတြမွာဆုိရင္ Website ေတြကေနပို႔တဲ့ span message ေတြကိုေတာင္ တားဆီးႏုိင္ပါတယ္။ သင့္ contact စာရင္းကိုလည္း သင့္စိတ္ႀကိဳက္ အလြယ္တကူ ထိန္းခ်ဳပ္လာႏုိင္တယ္။ အထိေရာက္ဆံုး လုပ္ေဆာာင္ခ်က္ တစ္ခုကေတာ့ SIM Card ကို lock ခ်ႏုိင္တဲ့ လုပ္ေဆာင္မႈပါပဲ။ SIM Card ကို ထုတ္လုပ္လိုက္တာနဲ႔ အလိုအေလ်ာက္ ဖုန္းကို lock ခ်ေပးၿပီး ဖုန္းေပ်ာက္သြားတဲ့အခါ အလြယ္တကူ ေျခရာခံႏုိင္ပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ အသံုးဝင္တဲ့ နည္းလမ္းတစ္ခုလည္း ရွိပါေသးတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အသံုးျပဳေနတဲ့ ကြန္ပ်ဴတာေတြလိုပဲ စကားဝွက္ (password) ေပးကာ ကာကြယ္ထားႏိုင္ပါတယ္။
Android OS သံုး ဖုန္းေတြမွာ Settings > Location & Security > Setup screen lock ထဲကို ဝင္လိုက္ရင္ screen unlock security ေပၚလာၿပီး screen lock က်သြားတဲ့အခ်ိန္မွာ ဖုန္းကို unlock ျပန္လုပ္ဖို႔ နည္းလမ္းေတြ ေရြးခ်ယ္ႏုိင္ပါတယ္။ pattern setting ဆိုရင္ ေဒါင္လိုက္ အစက္ ၃ စက္နဲ႔ အလ်ားလိုက္အစက္ ၃ စက္ရွိၿပီး စုစုေပါင္း အစက္ ၉ စက္ ပါဝင္ပါတယ္။ အနည္းဆံုး အစက္ ၄ စက္ကိုထိၿပီး ကိုယ္ႀကိဳက္တဲ့ pattern တစ္ခု ဖန္တီးလို႔ ရပါတယ္။ ကိုယ္ဖန္တီးထားတဲ့ pattern ကို ေသခ်ာမွတ္မိဖို႔ လိုပါတယ္။ screen lock က်သြားတဲ့အခါ အဲဒီဖန္တီးထားတဲ့ pattern နဲ႔သာ unlock ျပန္လုပ္ႏုိင္မွာပါ။ PIN လို႔ေခၚတဲ့ (Personal Identification Number) မွာေတာ့ လွ်ိဳ႕ဝွက္ကုဒ္ကို ဂဏန္းေတြအေနနဲ႔သာ ထည့္သြင္းႏုိင္ပါတယ္။ Password နဲ႔ သေဘာတရား ဆင္ေပမယ့္ စာသားေတြ မထည့္ႏုိင္ဘဲ ဂဏန္းသက္သက္ (အနည္းဆံုး ၄ လံုး) ထည့္သြင္းရမွာပါ။ Password ကေတာ့ ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ရာ ဂဏန္းနဲ႔ စာသားႀကိဳက္ရာ ထည့္သြင္းႏုိင္ၿပီး အနည္းဆံုး ၄ လံုး ထည့္သြင္းႏုိင္ပါတယ္။
iOS မွာေတာ့ Setting > General > Passcode Lock ထဲမွာ Turn Passcode On ကိုႏွိပ္လိုက္ရင္ Set Passcode ေပၚလာၿပီး ဂဏန္း (၄) လံုး ႐ုိက္ထည့္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါကေတာ့ ဖုန္းေတြမွာပါတဲ့ လံုၿခံဳေရးဆုိင္ရာ စီမံႏုိင္မႈေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ Malware အေတာ္မ်ားမ်ားဟာ PC ေတြကို တုိက္ခိုက္ရာကေန smart phone နဲ႔ အျခားမိုဘုိင္း ပစၥည္းေတြဘက္ကို ဦးတည္လာၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ virus၊ Trojan၊ Worms ေတြရဲ႕ တုိက္ခိုက္ႏုိင္မႈစြမ္းအားဟာ တျဖည္းျဖည္း ျမင့္တက္လာပါတယ္။ SMS နဲ႔ MMS လို ဝန္ေဆာင္မႈမ်ိဳးေတြကေန က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္ကာ တျဖည္းျဖည္း သင့္ကို ၿခိမ္းေျခာက္လာပါလိမ့္မယ္။ သင့္အတြက္ တုန္႔ျပန္မႈ အားေကာင္းတဲ့ ကာကြယ္တားဆီးမႈ တစ္ခုခုေတာ့ ရွိထားသင့္ပါတယ္။ အဆင့္ျမင့္လာတဲ့ Malware ေတြဟာ ျပင္းထန္တဲ့ တုိက္ခိုက္မႈေတြ ျပဳလုပ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဖုန္းဘက္ထရီရဲ႕ သက္တမ္းကို အလ်င္အျမန္ ကုန္ေစတာမ်ိဳး၊ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာ အခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ အေရးႀကီးတဲ့ စီးပြားေရး သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို ဖ်က္ဆီးပစ္တာမ်ိဳး အျပင္ သင့္ဖုန္းမွာ ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ အျပဳအမူမ်ိဳးေတြ ျပဳလုပ္ႏုိင္ပါတယ္။
ဥပမာ သင့္ဖုန္းရဲ႕ ပံုမွန္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကို ပိတ္ပစ္ၿပီး snoopware လို Virus မ်ိဳးကေတာ့ သင့္ဖုန္းကို ထိန္းခ်ဳပ္ၿပီး လမ္းေလွ်ာက္ အသံဖမ္းစက္သဖြယ္ သင့္ကို ေထာက္လွမ္းကာ Online က server ေတြထံ အခ်က္အလက္ေတြ ေပးပို႔ႏုိင္ပါတယ္။ အဆိုးဆံုးတစ္ခုက ဖုန္းရဲ႕ ကင္မရာကေန တစ္ဆင့္ သင့္ရဲ႕ ႐ုပ္ပံုကို႐ိုက္ကူးကာ ဘယ္သူဘယ္ဝါဆိုတာကို သိေစပါတယ္။ စိတ္အေႏွာက္အယွက္ျဖစ္ဖြယ္ Virus ေတြက ဒီမွာတင္ ရပ္မသြားပါဘူး။ ဖုန္းရဲ႕ contact ထဲမွာရွိတဲ့ နံပါတ္ေတြကတစ္ဆင့္ သူငယ္ခ်င္း မိတ္ေဆြေတြနဲ႔ အျခားသူေတြဆီကိုပါ ကူးစက္ေစပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ သင့္စမတ္ဖုန္းကေန အိမ္ကကြန္ပ်ဴတာကို ဖုိင္ေတြေပးပို႔တဲ့ အခါမွာ ကြန္ပ်ဴတာထဲကိုပါ ဝင္ေရာက္ ကူးစက္ေစပါတယ္။ သင္မသိရဘဲ ႏုိင္ငံျခားေခၚဆိုမႈေတြ အလိုအေလ်ာက္ ေခၚဆိုၿပီး message ေတြ အလိုအေလ်ာက္ ေပးပို႔ကာ မလိုလားအပ္တဲ့ ကုန္က်မႈေတြ ျဖစ္ေစပါတယ္။ ကြန္ပ်ဴတာေတြကို တိုက္ခိုက္တဲ့ virus ေတြအေၾကာင္း သင္သိၿပီး ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။
ဒါေၾကာင့္ ကြန္ပ်ဴတာေတြမွာ virus ရန္ကုိ ကာကြယ္တဲ့ anti-virus ေဆာ့ဖ္ဝဲေတြရဲ႕ အသံုးဝင္ပံုနဲ႔ စိတ္ခ်ရမႈကိုလည္း သင္သိႏုိင္ပါတယ္။ မိုဘုိင္းဖုန္းေတြမွာေတာ့ virus ေတြ၊ malware ေတြဟာ ပိုမုိ လွ်ိဳ႕ဝွက္စြာ ဝင္ေရာက္ေနႏုိင္တတ္ၾကပါတယ္။ အခုအခါ မိုဘိုင္းဖုန္းေတြအတြက္ malware ေတြရဲ႕ ရန္ကေန ကာကြယ္ဖို႔ အသံုးဝင္ၿပီး စိတ္ခ်ရတဲ့ security ေဆာ့ဖ္ဝဲေတြ အမ်ားအျပား ရွိပါတယ္။ အခမဲ့ရတဲ့ mobile app ေတြလည္း မ်ားျပားလာတာေၾကာင့္ သင့္ဖုန္းနဲ႔ သင့္ေတာ္မယ့္ application ကို ေရြးခ်ယ္ၿပီး အသံုးျပဳႏုိင္ဖို႔ေတာ့ လိုအပ္ပါလိမ့္မယ္။
Credit :
မင္းသုေနာင္
Ref & Credit to Mobile Guide Journal