အင္တာနက္ အသံုးျပဳရာတြင္ သတိထားသင့္ေသာ အခ်က္မ်ား

မိမိေမွ်ာ္လင့္မထားဘဲ ေရာက္ရွိလာေသာ link မ်ားကို ဘယ္ေတာ့မွမႏိွပ္ပါႏွင့္။
ဒါကအေရးၾကီးဆံုး အခ်က္၁ခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဟက္ကာေတြက link ဒါမွမဟုတ္ attachment တို ့ျဖင့္ ကြန္ပ်ဴတာ အသံုးျပဳသူေတြကို  ေသြးေဆာင္ကာ ကြန္ပ်ဴတာမ်ားထဲသို ့ virus ျဖန္ ့ေလ့ရွိသည္။ တခါတရံ email ေတြထဲတြင္ စာလံုးေပါင္းသတ္ပံု မွားယြင္းေနျခင္း ႏွင့္ သဒၵါမွားယြင္းျခင္း တို ့ျဖင့္ေရာကာ
virus ေပါင္းစပ္ပါဝင္ေနတတ္သည္။ ထို ့ေၾကာင့္လဲ ဟက္ကာေတြက လက္ေတြ ့အသံုးဝင္ေသာ email မ်ားႏွင့္ မခြဲႏိုင္ေအာင္တူေသာ email တို ့ျဖင့္ သူတို ့ပစ္မွတ္ထားသူေတြရဲ ့ ကြန္ပ်ဴတာမွအခ်က္အလက္မ်ားကို ရယူေႏွာက္ယွက္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ၾကသည္။ ဟက္ကာေတြကို သူတို ့ရဲ့ ပစ္မွတ္ေတြကို စိတ္ဝင္စားစရာေကာင္းေသာ စာေစာင္ေပးပို ့ျခင္း နဲ ့ ဖိတ္ၾကားမွုတစံုတရာအားႏွိပ္ေစျခင္း တို ့ျဖင့္ Social media ကလဲ တဖက္တလမ္းမွ အားေပးကူညီရာေရာက္ေနပါသည္။ ထို စာေစာင္မ်ားႏွင့္ ဖိတ္ၾကားမွဳမ်ားကို မႏွိပ္မိေစပါႏွင့္ ။
မတူညီေသာ website မ်ားတြင္ မတူညီေသာ စကားဝွက္ (password) မ်ားကို အသံုးျပဳပါ။
လူ၁ေယာက္တြင္ online account စုစုေပါင္း ၁၀ခု ထက္မနည္းရွိတတ္ၾကပါသည္။ ဒီအတြက္ေၾကာင့္လဲ account အားလံုးအတြက္ စကားဝွက္ (password) ကို မိမိခ်စ္တဲ့သူ နာမည္ ၊ မိမိတို ့ရဲ့ ပထမဆံုး အိမ္ေမြးတိရိစာ ၦန္နာမည္ ဒါမွမဟုတ္ မိမိၾကိဳက္ႏွစ္သက္တဲ့ အားကစားအသင္းနာမည္ အစရွိတဲ့ လြယ္ကူတဲ့ စကားဝွက္ (passwoed) ၁မ်ိဳး သို ့မဟုတ္ ၂မ်ိဳးပဲ ထားရွိတတ္ၾကသည္။ Ofcom ရဲ ့ေလ့လာေတြ ့ရွိခ်က္အရ UK မွာရွိတဲ့ လူၾကီးပိုင္း ၅၅% က account အားလံုးကို တူညီတဲ့ စကားဝွက္ (password) ၁ခုတည္းထားေလ့ရွိသည္။ အဲ့ဒီထဲက ၄ေယာက္ထဲမွ ၁ေယာက္ (၂၆%) ႏွဳန္းက သူတို ့ရဲ ့ ေမြးေန ့ဒါမွမဟုတ္ နာမည္ေတြကို စကားဝွက္(password) အေနနဲ ့ထားရွိတတ္ၾကသည္။ အဘိဓာန္မွာရွိတဲ့ စာလံုးေတြကလဲ crack လုပ္ရလြယ္ကူပါတယ္။ ထို ့ေၾကာင့္ မိမိႏွစ္သက္တဲ့ သီခ်င္း သို ့မဟုတ္ ကဗ်ာ ေတြရဲ ့ မွတ္မိလြယ္တဲ့ စာသား၊ ကိန္းဂဏန္းမ်ားထည့္ျခင္းတို ့ျဖင့္ စကားဝွက္ (password) ျပဳလုပ္ျခင္း ့က ပိုမိုလံုျခံဳမွဳ ရွိေစပါသည္။
အမ်ားျပည္သူသံုး Wi-Fi ကို လည္းသတိထားပါ။
Wi-Fi hotspots အမ်ားစုက တိက်တဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ ေပးထားျခင္းမရွိဘူး။ အကယ္၍ သင္က အမ်ားျပည္သူသံုး Wi-Fi ကို အသံုးျပဳ ျပီး web ၁ခုမွာ မိမိရဲ ့ အေရးၾကီးတဲ့ ကိုယ္ေရးသတင္းအခ်က္အလက္ကို ျဖည့္စြက္ေနရင္ program ၁ခုက မိမိကို အေႏွာက္အယွက္ေပးျခင္းျဖင့္ မိမိရဲ ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို ခိုးယူသြားလို ့ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မလို ့ အမ်ားျပည္သူသံုး Wi-Fi ကို အသံုးျပဳမယ္ဆိုရင္ မိမိတို ့ရဲ့ အေရးၾကီးတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို မျဖည့္မိဖို ့ သတိျပဳၾကပါ။ Facebook အစရွိတဲ့ social network တို ့ရဲ့ စကားဝွက္ (password) တို ့လဲမျဖည့္စြက္မိပါေစႏွင့္။
Macs ကလဲ PCs ေတြလိုပဲ လံုျခံဳမွဳမွရွိပါဘူး။
သတိမမူရင္ သင္တို ့ရဲ ့ MacBook Air ထဲက သတင္းအခ်က္အလက္ေတြလဲ ခိုးယူခံရ မွာပါပဲ။ ဟက္ကာေတြက Macs ကို အသံုးျပဳသူေတြကို သိပ္ျပီးပစ္မွတ္မထားပါဘူး ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ Windows အသံုးျပဳတဲ့ သူေတြက ပိုမ်ားလို ့ ဟက္ကာေတြက Windows အသံုးျပဳသူေတြကို အဓိက ပစ္မွတ္ထားၾကပါတယ္။ Apple ႏွင့္ Microsoft တို ့ကလဲ သူတို ့ရဲ ့ software လံုျခံဳမွဳေတြကို တင္းတင္းၾကပ္ၾကပ္ ထားရွိထားေသာ္လည္း ဟက္ကာေတြကေတာ့ နည္းလမ္းသစ္ တစ္နည္းမဟုတ္တစ္နည္းျဖင့္ ကြန္ပ်ဴတာမွအခ်က္အလက္ေတြကို ခိုးယူရရွိေနဦးမည္ ျဖစ္ပါသည္။
မိမိတို ့၏ ဖုန္းႏွင့္ tablet ကိရိယာမ်ားကို lock လုပ္ထားပါ။
ဖုန္း ႏွင့္ tablet ကိရိယာမ်ားကို စကားဝွက္ (password) ျဖင့္ lock လုပ္ထားျခင္းသည္ မိမိ၏ သတင္းအခ်က္အလက္ ကို ကာကြယ္ေပးထားျခင္းျဖစ္သည္။
Facebook account ကို လဲ ေသခ်ာ ထိန္းခ်ဳပ္ထားပါ။
Facebook က timeline ႏွင့္ privacy setting ေတြကို အျမဲ update လုပ္ေလ့ရွိသည္။ ဒါေၾကာင့္မလို ့လဲ မိမိရဲ ့ profile ကိုစိတ္တိုင္းက် ျပဳျပင္လို ့ရပါသည္။ ပထမဆံုးအခ်က္ကေတာ့  privacy setting menu ရဲ့ "who can see my stuff?" တြင္ "friends" လို ့ေရြးခ်ယ္လိုက္ပါ။ "friends of friends" ကို ေရြးခ်ယ္လိုက္ျခင္းက မိမိ၏ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ လူေပါင္း ၁၅၆,၅၆၉ ေယာက္နဲ ့ေဝငွေပးလိုက္တာနဲ ့တူပါသည္။ ထို ့ေနာက္ မိမိ၏ ေနရပ္လိပ္စာ၊ ဖုန္းနံပါတ္၊ ေမြးေန ့ႏွင့္ တျခားကိုယ္ေရး အခ်က္အလက္မ်ားကိုလဲ private လုပ္ထားသင့္ပါသည္။

http://www.guardian.co.uk/technology/2013/may/12/20-ways-keep-internet-identity-safe မွ ျမန္မာျပည္မွ အင္တာနက္အသံုးျပဳသူမ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီေသာ အခ်က္မ်ားကို ကူးယူဘာသာျပန္ေဖာ္ထုတ္ထားပါသည္။

 Credit to : https://www.facebook.com/mspiral
Credit to winkabarkyaw